Τα σημάδια που προειδοποιούν για το έμφραγμα. Πρώτες βοήθειες!

Η οικονομική κρίση αύξησε τη θνησιμότητα από τα εμφράγματα του μυοκαρδίου, κυρίως σε νεαρά άτομα λόγω της ανεργίας και της υποβάθμισης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, σύμφωνα με νέα μελέτη που έγινε στην Πελοπόννησο. Σύμφωνα με τους ειδικούς η αύξηση της ανεργίας κατά 1% αυξάνει κατά 4% τη θνησιμότητα στο  πληθυσμό Τι ακριβώς όμως παθαίνει η καρδιά όταν υποστεί έμφραγμα; Υπάρχουν σημάδια που προειδοποιούν και ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες που πρέπει να δώσουμε σε έναν συνάνθρωπό μας ή σε εμάς προκειμένου  να σώσουμε τη ζωή μας ; Σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα απαντάει στο Περί Υγείας ο Δρ. Ηλίας Μ. Τσούγκος, Καρδιολόγος MD, PhD Επίκουρος  Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.

Το έμφραγμα συνιστά  μια ιδιαίτερα  αιφνίδια  και επείγουσα κατάσταση που συμβαίνει όταν η ροή του αίματος που φέρνει το οξυγόνο στον καρδιακό μυ είναι σοβαρά μειωμένη ή διακόπτεται εντελώς.

«Ως γνωστών ο μυς της καρδιάς χρειάζεται οξυγόνο για να επιβιώσει και ακόμα και μικρή διακοπή της τροφοδοσίας του με αίμα, δηλαδή ελάχιστα λεπτά, είναι δυνατόν να προκαλέσουν την νέκρωση ενός τμήματος της καρδιάς» εξηγεί ο κ. Τσούγκος και συνεχίζει: «Συνήθως πριν συμβεί το έμφραγμα υπάρχει μακροχρόνια συσσώρευση χοληστερόλης και άλλων ουσιών στο εσωτερικό των αγγείων της καρδιάς (στο ενδοθήλιο) και η συσσώρευση αυτή προκαλεί πάχυνση στο τοίχωμα των αρτηριών που ονομάζεται αθηρωματική πλάκα. Η αθηρωματική πλάκα με την σειρά της περιορίζει το μέγεθος του αυλού του αγγείου άρα και την ροή του αίματος προς την καρδιά».

Εάν τώρα επιπλέον της συσσώρευσης της χοληστερίνης στο εσωτερικό των αγγείων της καρδιάς επέλθει και  ρήξη ή διάβρωση της αθηρωματικής πλάκας, δημιουργείται αιφνίδια απόφραξη ενός κλάδου των στεφανιαίων αρτηριών, αποφράσσεται πλήρως η υπεύθυνη στεφανιαία αρτηρία με αποτέλεσμα τη νέκρωση τμήματος του καρδιακού μυός.

Υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια;

Ο κυριότερος λόγος που δεν υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια είναι ότι υπάρχει μηχανισμός προστασίας της καρδιάς. Αυτός ο μηχανισμός δρα ως εξής: Όταν μία στεφανιαία αρτηρία στενεύει λόγω αθηροσκλήρυνσης, υπάρχουν άλλα κοντινά  αιμοφόρα αγγεία που  φαρδαίνουν ώστε να αντισταθμίσουν την μείωση της αιματικής ροής. Επίσης το δίκτυο των αρτηριών επεκτείνεται, δηλαδή δημιουργούνται μικρές νέες αρτηρίες και το φαινόμενο αυτό ονομάζεται παράπλευρη κυκλοφορία. Αυτός ο μηχανισμός λοιπόν βοηθά να παρακάμπτεται η στενωμένη αρτηρία και εξηγεί γιατί και πώς μερικοί άνθρωποι, που έχουν στενωμένα τα στεφανιαία αγγεία, δεν έχουν ενοχλήματα και καρδιακές προσβολές.

Παρ΄ όλα αυτά όμως υπάρχουν συμπτώματα τα οποία δεν πρέπει να αμελούμε.

«Η αιφνίδια έντονη δύσπνοια, η αιφνίδια ζάλη με απώλεια των αισθήσεων, το αίσθημα παλμών στο στήθος καθώς και ο έντονος θωρακικός πόνος αποτελούν συμπτώματα τα οποία θα πρέπει να προσέξουμε και να καταφύγουμε σε καρδιολογική εξέταση» τονίζει ο καρδιολόγος ο οποίος συστήνει την άμεση ενημέρωση του θεράποντος γιατρού μας,  όταν έχουμε αυτά τα συμπτώματα καθώς η καρδιά ως γνωστόν, δεν αφήνει πολλά περιθώρια.

Τι ακριβώς έπαθε η καρδιά μου, και πώς θα λειτουργεί από δω κι εμπρός

Όταν συμβαίνει ένα έμφραγμα, το τμήμα του καρδιακού μυός στο οποίο διεκόπη η παροχή αίματος αρχίζει να υφίσταται ζημία. Το ποσοστό της βλάβης του καρδιακού μυός εξαρτάται από το μέγεθος της εμφραχθείσας περιοχής τον χρόνο που μεσολάβησε μέχρι την διάνοιξη της αρτηρίας και εάν τελικά αποκαταστάθηκε η κυκλοφορία του αίματος στην συγκεκριμένη περιοχή.

«Απαιτούνται συνήθως αρκετές εβδομάδες ώστε  η περιοχή της προσβολής να επουλωθεί, σχηματίζεται μια σκληρή ουλή και αναπτύσσεται η παράπλευρη κυκλοφορία, για να θρέψει τον ιστό. Όμως η καρδιά είναι γερό όργανο και ακόμα κι αν ένα μέρος της έχει τραυματιστεί σοβαρά, το υπόλοιπο συνεχίζει να λειτουργεί παρ’ όλη τη βλάβη» εξηγεί ο καρδιολόγος.

Ωστόσο, με την κατάλληλη θεραπεία και αλλαγές στον τρόπο ζωής η περαιτέρω βλάβη μπορεί να περιοριστεί ή να προληφθεί και να επιτύχουμε επιστροφή του αρρώστου στις συνηθισμένες του δραστηριότητες.

Πως μπορούμε να προλάβουμε τον αιφνίδιο καρδιολογικό θάνατο

Τι πρέπει να κάνουμε όμως όταν ένας συνάνθρωπος μας ή ακόμα και εμείς έχουμε τα παραπάνω συμπτώματα;

«Καταρχήν ψυχραιμία» επισημαίνει ο γιατρός και συνεχίζει: «Ο άρρωστος πρέπει αμέσως να μασά μια ασπιρίνη, να μην καλεί γιατρό στο σπίτι του για τη διάγνωση, να καλεί αμέσως το ΕΚΑΒ ή να μεταφέρεται σε ένα από τα μεγάλα νοσοκομεία που να παρέχει τη δυνατότητα αγγειοπλαστικής (μπαλόνι) .  Ο χρόνος στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι χρήμα, ο χρόνος σημαίνει ζωή.  Απώλεια χρόνου σημαίνει μεγαλύτερο σε έκταση έμφραγμα, μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια, μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές και αιφνίδιο θάνατο. Η έννοια της καρδιακής προσβολής συνδέεται αναπόσπαστα με τον κίνδυνο που έχει η καθυστέρηση της μεταφοράς του ασθενούς στο νοσοκομείο και η έναρξη της θεραπείας».

Τι πιθανότητες έχω να ξανακάνω κανονική ζωή;

Στο μεγαλύτερο ποσοστό οι ασθενείς που υπέστησαν έμφραγμα του μυοκαρδίου θα επανέλθουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες με ορισμένες μόνο αλλαγές. Ο καρδιακός μυς αρχίζει να επουλώνεται σύντομα μετά από μια καρδιακή προσβολή και συνήθως αυτή διαρκεί περίπου οκτώ εβδομάδες. Ο ουλώδης ιστός μπορεί να σχηματιστεί στην κατεστραμμένη περιοχή, και ο βαθμός της απώλειας της λειτουργίας της καρδιάς εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση του ουλώδους ιστού. Γενικά όσο περισσότερος ουλώδης ιστός τόσο μεγαλύτερος ο βαθμός δυσλειτουργίας της καρδιάς.

Η γλώσσα των αριθμών 

Σύμφωνα με τα στοιχεία από το πρόγραμμα πρόληψης του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας ( ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.) στο οποίο συμμετέχουν 60.000 άτομα, στην Ελλάδα έχουμε κάθε χρόνο 20.000 νέα εμφράγματα μυοκαρδίου. Από αυτά τα περιστατικά, τελικά καταλήγουν τουλάχιστον 3.000 άνθρωποι, εκατοντάδες μένουν ανάπηροι, μένουν εκτός εργασίας και ζουν με την αναπηρική σύνταξη.

Να σημειωθεί ότι  η οικονομική κρίση που βιώνουμε τα τελευταία δέκα  χρόνια οδηγεί ένα στους έξι πάσχοντες  να  εγκαταλείψει την υπολιπιδαιμική αγωγή του καθώς δεν μπορεί να την πληρώσει τη συμμετοχή του.

Η μελέτη της Πελοποννήσου

Η οικονομική κρίση αύξησε  τα εμφράγματος του μυοκαρδίου, κυρίως σε νεαρά άτομα λόγω της ανεργίας και της υποβάθμισης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, σύμφωνα με νέα μελέτη που έγινε στην Πελοπόννησο. Η αύξηση της ανεργίας κατά 1% αυξάνει κατά 4% τη θνησιμότητα. Αυτό ανέφερε ο Καθηγητής Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Δημήτριος Τούσουλης κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Συνέδριο Καρδιολογίας που έλαβε χώρα φέτος στο Παρίσι.

«Στην Ελλάδα η οικονομική κρίση αύξησε σημαντικά την ανεργία με συνέπεια την αύξηση της καρδιαγγειακής θνησιμότητα κυρίως μέσω αύξησης της υπέρτασης, του σακχαρώδη διαβήτη και της δυσλιπιδαιμίας» είπε.

Από μελέτη μάλιστα που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Πελοποννήσου φάνηκε ότι αυξήθηκαν τα περιστατικά εμφράγματος του μυοκαρδίου κυρίως σε νεαρά άτομα πιθανά λόγω μείωσης της υιοθέτησης των πρωτογενών μέτρων πρόληψης και θεραπείας, αδυναμία προσέλευσης στις υγειονομικές δομές και μείωσης της συμμόρφωσης των ασθενών στην φαρμακευτική αγωγή.

Ο κ. Τούσουλης, επισήμανε, ότι η οικονομική κρίση αυξάνει σημαντικά την ανεργία με άμεσες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, στην αύξηση των αυτοκτονιών, στην κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος και στη σημαντική ελάττωση των υπηρεσιών υγείας.