Ήρθε η ώρα να ανησυχούμε πραγματικά για πανδημία από τη γρίπη των πτηνών;
Παρ΄ όλο που το στέλεχος H5N1 της γρίπης των πτηνών κυκλοφορεί στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2022, πολλοί επιστήμονες ανησυχούν για την επιταχυνόμενη ταχύτητα μετάδοσης και τον αυξανόμενο κίνδυνο ιικής μετάλλαξης, που θα μπορούσε να αυξήσει την απειλή για τον άνθρωπο.
Οι Αμερικανοί αγρότες έχουν σφάξει σχεδόν 158 εκατομμύρια πτηνά, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την εξάπλωση. Παράλληλα ο ιός της γρίπης των πτηνών έχει επηρεάσει εκατοντάδες κοπάδια βοοειδών και τα βοοειδή στο Αϊντάχο έχουν μολυνθεί δύο φορές μέσα σε ένα χρόνο.
Την ίδια ώρα ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν προσβληθεί από τον ιό έχει αυξηθεί εκθετικά τελευταία:
Το 2024, ο ιός μόλυνε τουλάχιστον 68 άτομα, σε σύγκριση με μόλις ένα άτομο το 2022 και το 2023, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Στις 6 Ιανουαρίου 2025, ο πρώτος θάνατος που προκλήθηκε από τον ιό σημειώθηκε σε νοσοκομείο της Λουιζιάνα. Οι ερευνητές έχουν αποδείξεις ότι ο ιός μεταλλάχθηκε μέσα στο άτομο που πέθανε, πράγμα που σημαίνει ότι είχε αρχίσει να προσαρμόζεται καλύτερα στους ανθρώπους.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι : «Είναι τώρα η ώρα για το ευρύ κοινό να αρχίσει να ανησυχεί για το ενδεχόμενο πανδημίας της γρίπης των πτηνών;»
Ακόμα είναι χαμηλός ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία
Για την ώρα, ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία εξακολουθεί να είναι «χαμηλός», επειδή δεν υπάρχει ακόμη γνωστή εξάπλωση από άτομο σε άτομο, σύμφωνα με ανακοίνωση της 14ης Φεβρουαρίου από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) στις Η.Π.Α.
Όμως υπάρχει λόγος ανησυχίας: «Έχουμε δει συνεχή και αυξανόμενη διάχυση τόσο από πουλερικά όσο και από βοοειδή γαλακτοπαραγωγής στους ανθρώπους. Επιπλέον, έχουμε δει επίσης νέους γονότυπους ( δηλαδή υποτύπους ιών με γενετικές παραλλαγές) να διαχέονται από τα πουλιά στα βοοειδή. Η απειλή αυξάνεται», λέει ο Abraar Karan, MD, MPH , μεταδιδακτορικός συνεργάτης στις μολυσματικές ασθένειες στο Stanford Medicine στην Καλιφόρνια.
Οι μεταλλαγμένοι υποτύποι του ιού περιλαμβάνουν έναν υποτύπο H5N9 σε ένα αγρόκτημα πάπιας στην Καλιφόρνια και τον γονότυπο H5N1 D1.1 που αναφέρθηκε σε γαλακτοκομικές φάρμες και σε έναν εργαζόμενο γαλακτοκομικών στη Νεβάδα, λέει ο Benjamin Anderson, MPH, PhD , επίκουρος καθηγητής στο τμήμα περιβάλλοντος και παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα στο Gaines.
«Τι σημαίνουν όλα αυτά; Η πιθανότητα ότι ο ιός θα μπορούσε να αλλάξει περαιτέρω και να προσαρμοστεί στους ανθρώπους συνεχίζει να αυξάνεται», λέει ο Δρ Άντερσον και συνεχίζει: « Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να πανικοβάλλονται, αλλά είναι καλό να γνωρίζετε την κατάσταση στην περιοχή σας».
Προσοχή όσοι εργάζονται σε αγροκτήματα
Επειδή αυτή τη στιγμή ο ιός έχει εξαπλωθεί μόνο σε άτομα που έχουν στενή επαφή με μολυσμένα ζώα, ο κίνδυνος για το ευρύ κοινό εξακολουθεί να θεωρείται πολύ χαμηλός.
«Εκτός και αν είστε εργάτης σε αγρόκτημα και ασχολείστε με τα ζώα, δεν χρειάζεται πραγματικά να κάνετε δραστικές αλλαγές στην καθημερινότητά σας», λέει ο Albert Shaw, MD, PhD, καθηγητής ιατρικής στις μολυσματικές ασθένειες στο Yale School of Medicine στο New Haven του Κονέκτικατ.
«Αν ανήκετε σε ομάδα με υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης, θα πρέπει να λάβετε πρόσθετες προφυλάξεις για να προστατευτείτε. Μην αγγίζετε ποτέ ένα νεκρό ζώο και αν παρατηρήσετε ένα ζώο με ασυνήθιστα σημάδια ασθένειας, αναζητήστε επαγγελματική φροντίδα από έναν κτηνίατρο ή/και τις κρατικές υπηρεσίες σας», λέει ο Άντερσον
Τι συμβαίνει με τον ιό της γρίπης των πτηνών που βρίσκεται στα αυγά και το γάλα;
Ο ιός των πτηνών έχει βρεθεί τόσο στα αυγά όσο και στο γάλα από μολυσμένα ζώα. Αυτήν τη στιγμή, ο καλύτερος τρόπος για να φάτε τα αυγά με ασφάλεια είναι να τα μαγειρέψετε καλά. Το CDC άλλωστε πάντα συνιστούσε να μην τρώτε ωμά αυγά.
«Ειλικρινά δεν γνωρίζουμε πολλά για τα αυγά. Σε γενικές γραμμές, μόλις εμφανιστεί η γρίπη των πτηνών σε μια φάρμα πουλερικών, ολόκληρο το κοπάδι πρέπει να θανατωθεί. Νομίζω ότι τα αυγά είναι γενικά ασφαλή για κατανάλωση αρκεί να είναι μαγειρεμένα», λέει ο Δρ Shaw.
Όσον αφορά τις μολύνσεις στα βοοειδή γαλακτοπαραγωγής, οι άνθρωποι δεν πρέπει να καταναλώνουν ωμό (μη παστεριωμένο) γάλα , λέει.
Το CDC συνιστά να μαγειρεύετε καλά το βόειο κρέας για να σκοτώσετε βακτήρια και ιούς, συμπεριλαμβανομένης της γρίπης των πτηνών.
Τι γίνεται για να περιοριστεί η εξάπλωση της γρίπης των πτηνών
Η κύρια στρατηγική για την ανίχνευση της γρίπης των πτηνών ήταν οι δοκιμές σε φάρμες, λέει ο Amesh Adalja, MD , ερευνητης στο Johns Hopkins Center for Health Security στη Βαλτιμόρη.
«Ωστόσο, αυτό ήταν πολύ περιορισμένο, εν μέρει επειδή πολλοί αγρότες δεν θέλουν να γίνουν δοκιμές στις φάρμες τους», λέει ο Δρ Adalja.
«Για τα πουλερικά, όταν ένα κοπάδι μολυνθεί, είναι πολύ θανατηφόρο για τα κοτόπουλα πολύ γρήγορα», λέει ο Άντερσον.
Εξαιτίας αυτού, η απάντηση που λαμβάνεται για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού είναι να σκοτωθεί ολόκληρο το κοπάδι (τόσο τα υγιή όσο και τα άρρωστα κοτόπουλα) προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν περαιτέρω απώλειες για κάθε δεδομένη φάρμα και τη συνολική προσφορά αυγών και πουλερικών, λέει ο Anderson.
Στις 14 Φεβρουαρίου, το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών χορήγησε άδεια υπό όρους για εμβόλιο γρίπης των πτηνών H5N2 για κοτόπουλα.
Σήμερα η εποχική γρίπη είναι μεγαλύτερη απειλή για το ευρύ κοινό
Τόσο ο Shaw όσο και ο Dr. Karan συμφωνούν ότι οι άνθρωποι που θέλουν να παραμείνουν υγιείς πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στην αποφυγή της εποχικής ανθρώπινης γρίπης.
«Αυτό είναι ανησυχητικό γιατί έχουμε πολύ υψηλά ποσοστά γρίπης αυτή τη στιγμή», λέει ο Karan.
Οι μέθοδοι πρόληψης περιλαμβάνουν τη λήψη του εμβολίου της γρίπης , την αποφυγή στενής επαφής με άτομα που είναι άρρωστα, την παραμονή στο σπίτι εάν είστε άρρωστοι και το συχνό πλύσιμο των χεριών σας.
