Ποια είναι η αξία της γυμναστικής στους φροντιστές ατόμων με άνοια;
Η φροντίδα των ατόμων με Αλτσχάιμερ είναι απαιτητική και καθώς η νόσος εξελίσσεται, γίνεται ασήκωτο το βάρος για τους φροντιστές τους, που είναι συνήθως τα παιδιά τους και οι σύζυγοι. Η σωματική και η ψυχολογική κούραση, πολλές φορές εξουθενώνει τους φροντιστές που δεν είναι άλλοι από την κόρη, το γιο, το σύζυγο. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι φροντιστές αναφέρουν υψηλά επίπεδα στρες και καταθλιπτική συμπτωματολογία.
Φροντιστές που δηλώνουν χρόνια επιβάρυνση είναι πιο πιθανό να έχουν κακή φυσική κατάσταση και κακή γενική υγεία. Επιπλέον πολύ συχνά παρουσιάζουν μυοσκελετικούς τραυματισμούς, αναπνευστικά και καρδιοαγγειακά προβλήματα, όπως αναφέρει η Ελένη Δημακοπούλου PhD Φυσικής Αγωγής, στο περιοδικό για τη νόσο Αλτσχάιμερ, της Εταιρίας Αλτσχάιμερ.
Με την αύξηση της ηλικίας, μειώνεται η συναπτική πλαστικότητα. Σε κυτταρικό επίπεδο, παρατηρείται αλλαγή των δενδριτικών διακλαδώσεων, συνοδευόμενη από τροποποίηση των συναπτικών δομών. Στους νευρώνες παρουσιάζεται μείωση της μεταβολικής δραστηριότητας, μειώνεται το μέγεθός τους και η αιματική ροή. Επιπλέον, όχι μόνο η αύξηση της ηλικίας αλλά και η έλλειψη σωματικής άσκησης οδηγεί σε ανατομικές και λειτουργικές διαφοροποιήσεις στο σύνολο του οργανισμού.
Ιδιαίτερα στο καρδιοαγγειακό σύστημα η μειωμένη φυσική δραστηριότητα αποτελεί παράγοντα αυξημένου κινδύνου για την εμφάνιση καρδιοπαθειών και κυρίως στεφανιαίας νόσου. Τα άτομα που δεν γυμνάζονται εμφανίζουν απώλεια αεροβικής ικανότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της ικανότητας εκτέλεσης σωματικού έργου, την αύξηση του σωματικού βάρους και της λιπώδους μάζας.
Στο αναπνευστικό σύστημα η πιο σημαντική μεταβολή είναι η ελάττωση της ζωτικής και δυναμικής χωρητικότητας των πνευμόνων, λόγω της ελάττωσης της ελαστικότητας του τοιχώματος των κυψελίδων τους.
Γιατί η άσκηση κάνει καλό;
Μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική σωματική άσκηση δρα θετικά στη νοητική, φυσική και ψυχική υγεία των φροντιστών. Συγκεκριμένα, με τη σωματική άσκηση αυξάνεται η οξυγόνωση του εγκεφάλου, συμβάλλοντας στην αύξηση του εγκεφαλικού όγκου και στην ανάπτυξη νέων νευρώνων.
Επίσης η φυσική δραστηριότητα συντελεί στην αυξημένη πυκνότητα μεταξύ των νευρώνων καθώς και στη δημιουργία εναλλακτικών οδών μετάδοσης των εγκεφαλικών σημάτων. Με τη γυμναστική εκκρίνονται χημικές ουσίες που προάγουν την ανάπτυξη νευρώνων, παρατηρείται θετική επίδραση στον ιππόκαμπο, τον εγκεφαλικό φλοιό και στην παρεγκεφαλίδα, βοηθώντας στη βελτίωση της μνήμης, της προσοχής και της ανοχής στο στρες.
Οι ενήλικες που γυμνάζονται έχουν μεγαλύτερη οστική και μυϊκή μάζα, μικρότερο σωματικό βάρος και λίπος. Η αντοχή τους είναι μεγαλύτερη, ελέγχουν την αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα του σακχάρου και έχουν καλύτερη διάθεση, λόγω της έκκρισης σεροτονίνης και ενδορφινών. Η λειτουργικότητα και το εύρος της κίνησης των αρθρώσεών τους είναι καλύτερες, προσφέροντάς τους αυτονομία, ανεξαρτησία και αυτοπεποίθηση.
Ποιες είναι οι καλύτερες ασκήσεις;
Τα προγράμματα σωματικής άσκησης περιλαμβάνουν ασκήσεις που ενεργοποιούν τον αερόβιο και αναερόβιο μηχανισμό μεταφοράς ενέργειας. Οι αερόβιες ασκήσεις (περπάτημα, ποδήλατο, τρέξιμο) αποσκοπούν στη βελτίωση της αντοχής και οι αναερόβιες στην αύξηση της μυϊκής δύναμης των μεγάλων μυϊκών ομάδων.
Στις αναερόβιες ασκήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν βαράκια, λάστιχα, μπάλες (μικρές ή μεγάλες), ράβδοι γυμναστικής κτλ. Με τις κατάλληλες ασκήσεις, βελτιώνεται ο νευρομυϊκός συντονισμός, η ισορροπία και η ιδιοδεκτικότητα (η αντίληψη του πού και πώς κινείται το σώμα μας στο χώρο), προλαμβάνοντας τις πτώσεις.
Οι ασκήσεις που βελτιώνουν την ισορροπία πρέπει να εντάσσονται συστηματικά στο πρόγραμμα άσκησης, ιδιαίτερα σε πιο προχωρημένες ηλικίες. Δεν υπάρχει απαγορευτική ηλικία για τη σωματική άσκηση. Τα ευεργετικά αποτελέσματα είναι χρήσιμα σε όλες τις ηλικίες.
Η συστηματική άσκηση ενισχύει το καρδιοαναπνευστικό και μυϊκό σύστημα, την ψυχική υγεία, καταπολεμά πολλές ασθένειες όπως διαβήτη, υπέρταση, οστεοπόρωση, διάφορες μορφές αρθρίτιδες κτλ.
Στα Κέντρα Ημέρας της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών ( τηλ: 210 7013271) προσφέρονται υπηρεσίες σωματικής άσκησης για φροντιστές με στόχο τη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας τους.
