Σωτήρης Τσιόδρας- Θεόδωρος Λύτρας: Πως και πότε θα τελειώσει η πανδημία.

Πότε θα τελειώσει επιτέλους η πανδημία και πως θα περάσουμε στην επόμενη ημέρα χωρίς το φόβο της μόλυνσης από τον Covid-19; Με ποιους τρόπους θα νικήσουμε το νέο φονικό ιό και πότε θα αποκτήσουμε την περιβόητη ανοσία της αγέλης;

Στα παραπάνω ερωτήματα που απασχολούν ολο τον κόσμο, δίνουν απαντήσεις ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας και ο επιδημιολόγος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας Θεόδωρος Λύτρας, σε άρθρο τους στο επιστημονικό περιοδικό «Scandinavian Journal of Public Health» με τίτλο«Lockdowns and the COVID-19 pandemic: What is the endgame?» (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7545298/).

Στο άρθρο, οι συντάκτες τονίζουν πως η ανοσία αγέλης, έχει γίνει παγκοσμίως γνωστή ως η «αποτυχημένη στρατηγική» που εφαρμόστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, πριν η χώρα κάνει στροφή στο lockdown.

Όπως αναφέρουν, η διαμάχη που ακολούθησε, έχει «δηλητηριάσει» τον επιστημονικό αυτόν όρο. Τι είναι όμως η ανοσία της αγέλης; Πρόκειται για μία κατάσταση, κατά την οποία ο αριθμός των ατόμων που έχουν ανοσία σε ένα παθογόνο είναι τόσο μεγάλος, που αυτό δεν βρίσκει έδαφος να διασπαρεί και σταδιακά εξαφανίζεται. Η ανοσία της αγέλης, λοιπόν, είναι η απάντηση στο ερώτημα πότε θα τελειώσει η πανδημία.

«Στην πραγματικότητα, η ανοσία αγέλης αποτελεί τον μοναδικό τρόπο να οδηγηθούμε στο τελικό στάδιο της CoViD-19», τονίζουν οι επιστήμονες, για να διευκρινίσουν:

Λόγω της μεγάλης διασποράς του κορωνοϊού σε παγκόσμια κλίμακα, της μεγάλης έκτασης ασυμπτωματικής ή ήπια συμπτωματικής μετάδοσης, ο έλεγχος του ιού με τον ίδιο τρόπο που συνέβη στον Έμπολα ή στον SARS – CoV 1 δεν είναι πιθανός.

Επομένως, η πανδημία θα τελειώσει οριστικά μόνο όταν επιτευχθεί η ανοσία αγέλης, είτε μέσω εμβολιασμού, είτε μέσω λοίμωξης από τον ιό ή μέσω συνδυασμού και των δύο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και στην περίπτωση που επιτευχθεί ανοσία σε ποσοστά πληθυσμού κάτω από εκείνα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «ανοσία αγέλης», θα ακολουθήσει αναλογική μείωση της μεταδοτικότητας του παθογόνου.

Σε αυτή την κατεύθυνση, βοηθάει η υποχώρηση του δείκτη μετάδοσης «R» του ιού κάτω από το 1, ώστε – σε συνδυασμό με τα κατάλληλα μέτρα – να «παγώσει» η επιδημία.

Οι ερευνητές ακόμα αναφέρουν την πιθανότητα οι χώρες που είχαν περισσότερες λοιμώξεις στο πρώτο κύμα, να αντιμετωπίσουν μικρότερα προβλήματα στο δεύτερο κύμα και το αντίστροφο.

Επίσης επισημαίνουν ότι η διάρκεια της προστατευτικής ανοσίας έπειτα από φυσική λοίμωξη από κορωνοϊό δεν είναι ακόμα γνωστή.

Το δεδομένο αυτό είναι το ζητούμενο στην επιστημονική έρευνα. Τα αντισώματα φαίνεται ότι παραμένουν στον οργανισμό για μερικούς μήνες και η απόκριση των τ – λεμφοκυττάρων ενδέχεται να υπάρχει για αρκετά χρόνια.

Στην περίπτωση που οι άνθρωποι μολυνθούν ξανά από κορωνοϊό μέσα σε λίγα χρόνια, ο ιός θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ενδημικό, όπως συμβαίνει με άλλους εποχικούς ιούς του αναπνευστικού (γρίπη, συγκυτιακός ιός). Σε αυτή την περίπτωση, η ανοσία αγέλης μπορεί να επιτυγχάνεται μόνο μέσω του εμβολιασμού, ο οποίος ενδέχεται να απαιτεί επανάληψη σε ετήσια βάση, προκειμένου να διατηρηθούν τα επίπεδα ανοσίας.

Lockdown: Το δίλημμα Δημόσιας Υγείας και Οικονομίας

Για το θέμα της καραντίνας ή lockdown, οι δυο ερευνητές υπογραμμίζουν πως πρόκειται για ένα δίλημμα, στο οποίο συγκρούονται η Δημόσια Υγεία και η Οικονομία.

Όταν, όμως, δεν είναι διαθέσιμα τα θεραπευτικά μέσα και τα εμβόλια, το lockdown μπορεί να αποτρέψει μαζικές απώλειες ανθρώπινων ζωών από τη γρήγορη διασπορά του ιού σε έναν πληθυσμό χωρίς ανοσολογική απάντηση. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο σε χώρες με ανεπαρκή συστήματα Υγείας και κοινωνικές ανισότητες.

Το lockdown έχει επιπτώσεις και στην υγεία των ανθρώπων, οι οποίες πρέπει να αξιολογούνται σε σχέση με τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει. Μεταξύ άλλων, προκαλεί περιορισμούς στην πρόσβαση στο σύστημα Υγείας σε χρονίως πάσχοντες και ψυχολογικά προβλήματα σε ενηλίκους και παιδιά που δεν πηγαίνουν στο σχολείο.

Η οικονομική επίπτωση του lockdown μπορεί να γίνει ορατή και σε πλευρές της Δημόσιας Υγείας, κυρίως μέσω της αυξημένης ανεργίας και των ανισοτήτων. Για τον σκοπό αυτό, τα περιοριστικά μέτρα πρέπει να λαμβάνονται κατόπιν αξιολόγησης, ώστε να ισορροπεί το όφελος στις εμπλεκόμενες παραμέτρους.

Η εφαρμογή ενός ακόμα lockdown θα μπορούσε να έχει βάση όταν αναμένεται ένα ασφαλές, αποτελεσματικό και σε επαρκείς ποσότητες εμβόλιο στο τέλος των περιορισμών. Ωστόσο ακόμα το εμβόλιο αργεί. Μέχρι λοιπόν να το έχουμε, τα μοναδικά μας «όπλα» είναι η τήρηση των αποστάσεων (1,5 -2 μέτρων), το πολύ συχνό πλύσιμο των χεριών και η μάσκα.